Modern Kentler, İmar Planlarıyla Kuruluyor

Modern Kentler, İmar Planlarıyla Kuruluyor

Çarpık yerleşimler, kullanım amaçları dışında ortaya çıkan yapılar, topluma fayda sağlamayan sokaklar, elektrik ve su tesisatı sorunları ve beraberinde karşımıza çıkan, estetikten uzak bir kent yapılaşması. Tüm bunlar, şehirlerdeki plansız yapılanmadan kaynaklanıyor. Şehirlerin düzenli bir şekilde büyümesini sağlamak, insanların ihtiyaçlarına yönelik alanlar yaratmak ve kontrollü büyümeyi sağlamak için ise gereken, imar planlarını devreye sokmak oluyor. Peki nedir, imar planı?

Hadi gelin, bu yazımızda imar planı hakkında merak edilenleri mercek altına alalım.

İmar Planı Nedir?

Bir şehrin veya şehrin içinde belirli bir bölgenin gelecek dönemlerde nasıl kullanılması gerektiğini düzenlemek için kullanılan yönteme, imar planı denir. Yani diğer bir deyişle imar planı, şehirlerde düzenli yerleşimleri sağlamanın temelini oluşturur.

İmar planları; şehir planlaması, arazi kullanımı, yapılaşma, altyapı, çevre koruma ve kamusal hizmetler gibi birçok faktörü ön planda tutarak çalışır.

İmar planlarının amacı;

1- Kentlerin düzenli bir şekilde büyümelerini sağlamak.

2- Yerleşim bölgelerini ve ticaret alanlarını düzenlemek.

3- Altyapı hedeflerini belirlemek ve planlamak.

4- Kamusal alanlar yaratmak.

5- Yeşil alanları korumak.

6- Ulaşım ağlarını ve ulaşım sistemlerini organize etmek.

7- Çevresel kaynakları korumak ve sürdürülebilirliğini sağlamak.

İmar planı, şehirlerin düzenli büyümelerini ve gelişimlerini kontrol altında tutmak için önemli bir yere sahiptir. Yapılan bu planlar; nüfus artışı, arazi kullanımı, konut ihtiyaçları ve ticari bölgeler göz önünde bulundurularak hazırlanır ve şehirlerin gelecekte nasıl olması gerektiğinin şekillendirilmesine yardımcı olur.

Öte yandan imar planları, arazilerin nasıl kullanılması gerektiğini de şekillendirir. İmar planı içerisinde; konut alanları, ticari bölgeler, sanayi bölgeleri, yeşil alanlar, kamusal alanlar gibi pek çok farklı ihtiyaç alanı da konumlandırılır.

Çarpık yapılaşmanın en büyük sorunlarından biri olan altyapı eksikliği, imar planları ile birlikte çözüme kavuşturulur.

İmar planları, altyapı hizmetlerinin sağlanması için gerekli alanları oluşturur. Su, elektrik, doğalgaz, kanalizasyon gibi altyapı ihtiyaçları, imar planlarına göre belirlenen bölgelere göre düzenlenir. Bu sayede altyapı hizmetleri etkin bir şekilde planlanır, gereksiz maliyetlerin ve meydana gelebilecek sorunların da önüne geçilebilir.

İmar planlarında çevresel hassasiyet, ön plandadır. Yeşil alanların ve doğal ortamların korunması önceliklidir. Planlar çerçevesinde; ekosistemlerin korunması, su kaynaklarının doğru kullanılması, ormanlık alanların korunması gibi çevresel konulara yönelik politikaları içerir.

İmar planları, kamu hizmetlerinin etkin bir şekilde sunulabilmesi için gerekli alanları da belirler. Okullar, hastaneler, parklar, spor alanları gibi topluma fayda sağlayacak kamusal hizmetlerin, hangi bölgelere yapılacağı ve nasıl konumlandırılacağı imar planlarıyla belirlenir.

İmar Planı Çeşitleri Nelerdir?

Yerel yönetimler tarafından belirlenen imar planları; Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planı olmak üzere ikiye ayrılır. Nazım İmar Planı, bir bölgenin genel denetim ve yapılaşma ilkelerini belirlerken, Uygulama İmar Planı daha ayrıntılı bir versiyondur. Yapılaşma bölümleri, altyapı sistemleri gibi pek çok alan detaylı bir şekilde ele alınır.

Nazım İmar Planı, genel bir strateji dahilinde hazırlanan bir plan türüdür. Bir bölgenin genel yapılaşma planlarını içine alan; konut, ofis, ticari alan, yeşil alan gibi noktaları belirleyerek genel bir perspektifi kapsar.

Nazım İmar Planı ile;

- Konut, ticaret, sanayi, tarım, turizm, yeşil alanlar gibi farklı kullanım alanları belirlenebilir.

- Nüfus yoğunluğuna bağlı olarak yapılaşma yoğunluğu hesaplanır.

Hangi bölgelerden daha yoğun yerleşim alanları olacağı, hangi bölgelerin daha düşük yoğunluğa sahip olacağı belirlenir.

- Ulaşım modelleri, yollar ve toplu taşıma hatları planlanır.

- Yeşil alanların ve parkların yerleri ve boyutları belirlenir.

- Su, inşaat, elektrik, telekomünikasyon gibi altyapı sistemleri için planlama yapılır.

Uygulama İmar Planı ise, Nazım İmar Planı'nın daha ayrıntılı hali olan bir plan türüdür. Bu plan, Nazım İmar Planı'nda belirtilen genel alanları daha spesifik ve ayrıntılı bir şekilde uygulama düzeyine taşır. Bölgenin kullanım yolları, yapılaşma detayları, altyapı düzenlemeleri ve diğer ayrıntıları içerir.

Uygulama İmar Planı;

• Bir arazi üzerine inşa edilecek maksimum yapılaşmaya karar verir.

• Binaların maksimum veya minimum yüksekliklerini belirler.

• Binaların dış görünüşüne ve mimari tarzlarına ilişkin kuralları koyar.

• Su, inşaat, elektrik, telekomünikasyon gibi altyapı sistemlerinin planlamalarını yapar.

İmar planlarının amacı, şehirleri; daha yaşanabilir bir hale getirmek, ekonomik gelişimlere açık hale getirmek, çevre konusunda sürdürebilirliği sağlamak ve halka fayda sağlayacak faktörleri gözeterek düzenli ve planlı bir gelişim sağlamaktır.

 

Bu nedenle imar planları, şehirlerin gelecekteki gelişimi ve yaşam kalitesini artıracak önemli uygulamalardan biridir.